Problemen met zelfstandig slapen: wat moet je doen?

Het is niet altijd vanzelfsprekend dat je kind in zijn eigen bed slaapt. Misschien merk je dat je kind weigert om in zijn eigen bed te slapen, heel veel huilt of dat hij ‘s nachts vaak naar jouw kamer komt.  Wat kan je doen om ervoor te zorgen dat je kind in zijn bed slaapt? In deze blog geven we je tips om je hiermee te helpen.

Kinderen hebben veel rust en slaap nodig om alle prikkels te verwerken die ze binnen krijgen op een dag. Tijdens het rusten en slapen kunnen de hersenen van je kind zich ontwikkelen, vandaar dat het slapen en rust houden zo ontzettend belangrijk zijn en een kind bijna nooit te veel kan slapen of rusten. Het verwerken van prikkels en het ontwikkelen van de hersenen kan alleen als er geen extra prikkels zijn; dus geen tv, muziek of white noise.

Hoe komt het dat mijn kind niet zelfstandig slaapt?

Bij baby’s is het niet altijd duidelijk waarom hij of zij niet zelfstandig slaapt. Om erachter komen wat er speelt, zal je een aantal verschillende dingen moeten uitproberen om te kijken wat werkt. Zoals de tips in deze blog.

Als je kind al kan praten, kun je vragen waarom hij of zij niet in zijn of haar eigen bed wil slapen. Misschien zijn het nachtmerries, of is de kamer te donker. Probeer bij deze vragen wel open vragen te stellen om zo niet een probleem in de mond van je kind te leggen.

Er kunnen een aantal redenen zijn waarom je kind niet in zijn eigen bed slaapt:

Geen duidelijke routine
Voorspelbaarheid zorgt voor rust. Gaat je kind elke avond op een andere tijd naar bed en is er geen vast slaapritueel? Dan werkt dit veelal averechts.

Verlatingsangst
Tussen 6 en 18 maanden kunnen baby’s last hebben van verlatingsangst. Dit kan voorkomen bij het afscheid op de opvang, (zie onze blog) maar ook bij het slapengaan.

Gewenning
Natuurlijk zorgt gewenning om niet alleen te slapen er ook voor dat je kind het lastig vind om in zijn eigen bed te slapen. Samen slapen voelt veilig en fijn, wat de overstap naar een eigen bed lastig maakt.

Naast deze redenen, is het ook mogelijk dat het iets medisch is, of dat er misschien tandjes doorkomen, waardoor je kind je nabijheid nodig heeft. Bij twijfel kan je altijd je huisarts inschakelen. Echter ook met doorkomende tandjes is het belangrijk dat je consequent blijft in je handelen en het bedritueel. Het ritueel doorbreken helpt niet op de langere termijn en ook met pijn door tandjes heeft je kind baat bij een vast ritueel.

Wat helpt om je kind zelfstandig te laten slapen?

Er zijn verschillende stappen die je kan zetten om je kind zelfstandig te laten slapen. Het belangrijkste daarbij is dat je consequent en geduldig blijft, want het veranderen van een slaappatroon kost tijd. Je kind zal niet van de een op de andere dag alleen in bed slapen. Als je het volhoudt, zal je resultaten zien.

1. Een vast en kort slaapritueel
Een voorspelbaar slaapritueel helpt je kind om zich voor te bereiden op het slapen. Denk aan samen tandenpoetsen en een knuffel voor het slapengaan. Een verhaaltje voorlezen kan je het beste doen voordat je met je kind naar boven gaat. Houd het echte bedritueel kort.

Door het ritueel elke avond hetzelfde te houden, weet je kind wat er gaat komen. Daarbij helpt het ook om ’s avonds op dezelfde tijd naar bed te gaan. Nadat je kind in bed ligt en jullie slaapritueel is klaar, ga dan ook gelijk weg en blijf niet hangen. Dit maakt het weer onduidelijk voor je kind en geeft openingen om niet te hoeven slapen.

2. Maak de slaapkamer een fijne en veilige plek
Je kind zal makkelijker op zijn eigen kamer slapen, als de kamer ook als een fijne en veilige plek aanvoelt. Bij rust en slaap is het belangrijk dat je kind geen extra prikkels krijgt door speelgoed of andere afleidingen. Zorg er daarom voor dat de slaapkamer rust uitstraalt en dat speelgoed opgeruimd is.Gebruik de slaapkamer van je kind niet als plek om te zitten voor straf. Op deze manier gaat je kind zijn slaapkamer als een negatieve plek zien.

3. Nachtlampje
Bij oudere kinderen komen nachtmerries vaker voor, waardoor ze misschien niet in hun eigen bed willen slapen. Hierbij kan bijvoorbeeld een nachtlampje helpen, of de slaapkamerdeur een stukje open laten staan met de ganglamp aan.

4. In slaap wiegen: tips van kinderfysiotherapeut Hanneke Poot
Er zijn verschillende manieren waarop jij je kind in slaap kan wiegen. Kinderfysiotherapeut Hanneke Poot legt in aflevering 1 van haar podcast ‘Sirene voor kinderen’ uit hoe je dit het beste doet.

Baby’s wieg je even heel langzaam heen en weer en daarna stop je met wiegen. Elke keer als je je kind wiegt, maak je de tijd dat je wiegt korter en de tijd dat je stopt met wiegen langer. Als je dit vier à vijf keer herhaalt, zul je merken dat je kind zich overgeeft. Je kind slaapt dan nog niet, dat moeten ze zelf doen. Daarna leg je je kind in bed.

Bij dreumesen kan je rustig dansen of lopen, maar ook dan beweeg je even en stop je, en maak je de beweegtijd telkens korter en de stoptijd langer.

Wat als je kind toch uit bed komt?

Bij peuters kan het zijn dat ze toch uit bed klimmen en naar je toe komen. Hoe ga je daar mee om?

Het is hierbij belangrijk dat je niet teveel ingaat op het feit dat je kind uit bed is. Breng hem of haar rustig maar direct weer naar bed. Vermijd uitgebreide gesprekken of boosheid. Nadat je kind zelf weer in bed is geklommen, ga je gelijk weer weg.

Door je reactie steeds hetzelfde te houden, leert je kind dat het geen zin heeft om uit bed te komen. Hij zal begrijpen dat er geen andere uitkomst is dan in bed blijven en dat hij er niks mee opschiet om eruit te gaan.

Let er ook op dat je lichaamstaal hetzelfde uitstraalt als wat je tegen je kind zegt. Laat in je houding zien dat jij de regie in handen hebt.

Mocht je kind heel erg overstuur zijn, dan mag je natuurlijk even troosten en bij hem blijven. Ga dan niet bij je kind in bed liggen, maar ga naast het bed zitten. Zo ben je wel dichtbij, maar slaap je niet weer samen.

Veilig slapen

Bij zelfstandig slapen komt ook veiligheid om de hoek kijken. Voor baby’s is in een eigen bedje of wiegje slapen de veiligste optie. Zo kan je baby niet uit bed vallen of het te warm krijgen door jouw dekbed. Daarnaast is op de rug slapen het veiligst voor je baby. Baby’s mogen pas op de buik slapen als ze zelf makkelijk kunnen omrollen.

Een goed passende slaapzak zorgt ook voor een veiligheid, omdat je hierdoor geen dekentjes of lakentjes nodig hebt. Hierdoor kan je kind niet onder het beddengoed komen. Zorg er wel voor dat de gaten voor de armen en hoofd niet te groot zijn, anders kan je kind uit de slaapzak kruipen.

Verder is een leeg bedje het veiligst. Je kind kan dan nergens tegenaan draaien, waardoor hij of zij moeite krijgt met ademen.

Boekentip!

Slaap kindje, slaap, geschreven door Eduard Estivill.